İslami Bankacılık Nedir, Gelişir mi?

Batılı ülkelerde de yaygınlaşmaya başlayan faizsiz katılım bankaları, kriz dönemlerinde gösterdikleri istikrarla dikkat çekiyor. Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz, faizsiz iş modelinin, bu bankaları faiz riskinden koruyarak geleneksel bankalara göre daha istikrarlı olmalarını sağladığını söyledi. Yılmaz, İslami bankacılığın daha da gelişmesi için özel bir üst kurul önerisinde bulundu.

Küresel kriz döneminde iyi bir sınav veren faizsiz sistemle çalışan bankalar dünyanın hemen her yanında ilgi odağı olmaya başladı. Türkiye'de bu tür finans kurumları hızla gelişirken Merkez Bankası Başkanı Durmuş Yılmaz'dan sektöre özel bir üst kurul teklifi geldi. Merkez Bankası'nın, İslami Finansal Hizmetler Kurulu ile ortaklaşa düzenlediği, 'İslami Finansal Hizmetler Sanayiinde Likidite Yönetimi' başlıklı uluslararası seminerin açılışında konuşan Yılmaz, "Dikkatle tasarlanmış ve yapılandırılmış bir Şeriat Denetleme Kurulu'nun oluşturulması, doğru yönde bir adım olabilir." dedi.

Yılmaz konuşmasında, son küresel krizin derinleşmesinde likidite konusundaki endişelerin önemli rol oynadığına işaret ederken, bu bağlamda İslami finansal hizmetlerde likidite yönetiminin özel bir ilgiyi hak ettiğini dile getirdi. Sürdürülebilir hızlı büyüme için sağlam bir likidite yönetimi sisteminin başarıyla uygulanmasının büyük önem taşıdığını vurgulayarak, katılım bankalarının faizsiz iş modelinin, bu bankaları faiz riskinden koruyarak geleneksel bankalara göre daha istikrarlı olmalarını sağladığını, ancak bu durumun likidite riski yönetimini de zorlaştırdığını ifade etti.

Durmuş Yılmaz, "Yeni ve gelişen bir bankacılık modeli olarak İslami bankacılığın, geleneksel bankalara göre bazı eksiklikleri bulunmaktadır. İyi gelişmiş bankalararası para piyasasına sahip geleneksel bankacılık sisteminde bankalar için mevcut çeşitli enstrümanlar bulunmaktadır." diye konuştu. Yılmaz, bankalararası piyasa, ikincil pazarlardaki finansal enstrümanlar gibi bu araçların faize dayalı olması sebebiyle İslami bankalar için geçerli olmadığının altını çizdi. Likidite yönetimine ek olarak denetleme ve regülasyona ilişkin konularda da zorluklar bulunduğunu kaydeden Yılmaz, "Şeriata uygun araçlar konusunda ülke bazlı farklılıkları çözmek için küresel olarak kabul gören likidite yönetimi regülasyonları ve altyapısı üzerinde çalışmak, uygulanabilir bir seçenek olabilir. Dikkatle tasarlanmış bir Şeriat Denetleme Kurulu'nun oluşturulması, doğru yönde bir adım olabilir." teklifinde bulundu.

İslami finansal hizmetler sunan kuruluşlara likidite yönetimi meselelerini etkin bir şekilde çözmelerinde destek olmak üzere İslami Likidite Yönetimi Birliği'nin (IILM) kurulduğunu dile getiren Durmuş Yılmaz, uluslararası düzeyde bir nihai kredi merciinin bulunmasının, İslami finansal hizmetlerin artan bir güvenle gerçekleştirilmesini sağlayacağını aktardı. Yılmaz, IILM'in, hem ulusal hem sınır ötesi düzeyde kaliteli, likit, ticareti yapılabilir ve düşük riskli şeriata uygun finansal enstrümanların piyasaya sürülmesinin beklendiğini, bunun da İslami finansal piyasaların sağlamlığını ve istikrarını artıracağını anlattı.

'LİKİDİTE MEKANİZMAMIZ YOK'

Durmuş Yılmaz, Merkez Bankası olarak katılım bankalarına likidite sunabilecekleri bir mekanizma bulunmadığını, ancak kurucu üyesi oldukları IILM'e 10 milyon dolar kaynak sağladıklarını söyledi. Başkan Durmuş Yılmaz, likidite yönetimi konusunun para politikaları çerçevesinde gelecek trendlerini yeniden şekillendirme potansiyeli bulunduğunu ve ekonomik politikaların yeniden şekillendirilmesi gerektiğini bildirdi.